Oznaczenia opon samochodowych – kompedium wiedzy

Oznaczenia opon samochodowych to częsty temat przy zmianie ogumienia. Szukasz nowych opon do swojego samochodu? Świetnie. Minęło już kilka lat od ostatniego zakupu ogumienia i przyszedł czas na wymianę opon? I słusznie, bo o opony, jak i o swoje bezpieczeństwo, trzeba dbać.

Zobacz także: Oznaczenia opon w pigułce

Jeśli masz samochód osobowy, to masz jakieś 20% szans na to, że szukasz opon w rozmiarze 205/55 R16 – to najpopularniejszy rozmiar ogumienia w Europie. Jeżeli wpiszesz w wyszukiwarkę taki rozmiar, to otrzymasz… tysiące wyników! Jakie opony wybrać? I dlaczego właśnie te? Przeczytaj ten artykuł, w którym zdradzamy wszystkie najważniejsze oznaczenia opon samochodowych.

1. Rozmiar opon samochodowych
2. Oznaczenie opon zimowych
3. Oznaczenie M+S
4. Indeks nośności opony i indeks prędkości
5. Oznaczenie opon XL i C (Wzmocnienie)
6. Opona bezdętkowa (tubeless)
7. Maksymalne ciśnienie w oponie
8. Data produkcji opony (DOT) i miejsce jej produkcji
9. Homologacja (opony dedykowane do danego auta)
10. Dopuszczenie do użytku (homologacja właściwa)
11. Dopuszczenie do użytku (homologacja właściwa)
12. Run on flat
13. Wskaźnik zużycia opony (TWI)
14. Oznaczenia opon samochodowych – podsumowanie

Rozmiar opon samochodowych

Bezsprzecznie najważniejszą rzeczą, jaką musisz wiedzieć o oponach do Twojego samochodu jest to, że mają one jakiś rozmiar. Jeżeli wybierzesz właściwy rozmiar, to masz już gwarancję na to, że w serwisie ktoś zdoła je założyć na felgi w Twoim aucie. Rozmiar najlepiej odczytać z dotychczas używanych opon.

Gdy się nachylisz i poszukasz kilku cyfr zapisanych dużą czcionką, to na ogół uzyskasz coś w rodzaju „205/55 R16”, „175/65 R14” lub „225/50 R17”. To jest rozmiar opony. 3 przykłady spośród ponad tysiąca istniejących. Przy okazji rozbiję te kilka cyfr na mniejsze. R16 oznacza średnicę felgi, 205 – to jest szerokość opony podana w milimetrach, 55 z kolei oznacza profil, czyli wysokość gumy. Jest to wartość procentowa szerokości opony, czyli: 205 mm * 55% = 112,75 mm. Jest to najważniejsze oznaczenie opon samochodowych – niepoprawnie dobrany rozmiar spowoduje albo złe zachowanie samochodu na drodze albo uniemożliwi założenie koła.

Oznaczenie opon zimowych (M+S, 3PMSF)

Ustaliłeś już, jaki masz rozmiar opon? Doskonale. Teraz zadaj sobie pytanie, czy potrzebujesz ogumienia do jazdy latem, czy zimą. Gdy masz odpowiedź, to wybór staje się węższy i masz już tylko kilkaset pozycji do wyboru. Gdy przeglądasz strony internetowe, to na pewno widzisz informacje, że produkt X jest na zimę, a produkt Y jest na lato. Ale jaki jest produkt Z, który masz od kilku lat na felgach i potrzebujesz dokupić jedną sztukę?

Tu znów z pomocą nadchodzą oznaczenia opon samochodowych. Na ogumieniu zimowym znajdziesz przynajmniej jedno z poniższych. Symbol płatka śniegu i/lub potrójny szczyt górski (3PMSF). Jedno i drugie mówi dość jasno, że oto guma na zimę. Jeżeli nie masz żadnego z tych oznaczeń u siebie, to na pewno nie masz opony zimowej.

Czyli letnią? Niekoniecznie.

Dość trudno jest odróżnić oponę całoroczną od dowolnej sezonowej (letniej czy zimowej). Jeżeli nie masz tych wszystkich nazw w głowie (bo od lat zajmujesz się sprzedażą opon), to lepiej zapytaj dobrego sprzedawcę. Niektóre opony całoroczne wyglądają jak letnie, inne z kolei jak zimowe. Niektóre swoją nazwą (niestety zazwyczaj po angielsku) sugerują, że są produktem „na każdy sezon” czy „na 4 pory roku”.

Oznaczenie M+S

Zdaję sobie sprawę, że pewnie czytasz to i śmiejesz się, bo wiesz, że jest takie oznaczenie opon, jak „M+S” i ono coś tam mówi. Uśmiechu nigdy za wiele, więc kontynuuj, ale przy okazji zapamiętaj, że „M+S” mówi tyle, co nic. Oczywiście masz rację, że wzięło się z angielskich wyrazów „mud” oznaczającego „błoto” i „snow”, a więc „śnieg”. Ale być może nie wiesz, że od samego początku istniało ono dla potrzeb rynku amerykańskiego (który wymagał od europejskich producentów takiego oznaczenia opon).

I pewnie nie wiedziałeś do tej chwili, że dla Ciebie nie ma ono żadnego znaczenia, ponieważ znajdziesz je zarówno na typowo letniej oponie, jak i na agresywnej zimówce. A ponieważ letnia czy zimowa guma nie jest całoroczną, to podkreślamy: M+S jest na wielu oponach, ale nie niesie ze sobą żadnej ważnej informacji. Oznacza ono tylko, że opona posiada bieżnik, który może sobie radzić ze śniegiem i błotem. Większość opon terenowych posiada to oznaczenie. Innymi słowy M+S to nie oznaczenie opon zimowych!

Indeks nośności opony i indeks prędkości

Jeśli nie trafisz w poprawny rozmiar, to najpewniej nie uda Ci się zamontować takich opon. Jeśli kupisz opony zimowe i będziesz jeździł na nich latem, to nie łamiesz (w Polsce!) żadnego prawa, ale narażasz się na spore straty. Za to łamiesz przepisy polskiego prawa, jeśli nie dostosujesz swojego nowego nabytku do posiadanego samochodu. Tak zwane indeksy, indeks nośności i indeks prędkości, to takie oznaczenia opon samochodowych, które są normowane prawem. Nie każdym, ale na pewno polskim.

Według tegoż prawa indeks nośności opony musi być co najmniej taki sam, jak ćwierć dopuszczalnej masy całkowitej Twojego samochodu. Innymi słowy: 4 opony muszą dźwigać co najmniej tyle, ile waży Twój samochód zapakowany do maksimum. Zaś indeks prędkości ogumienia musi być co najmniej równy zaleceniu producenta samochodu (jeżeli takie istnieją) albo równy lub wyższy niż maksimum na prędkościomierzu.

Indeksy te na boku Twojego nowego zestawu mogą wyglądać na przykład tak: 91H. Na ogół są to 2 cyfry i litera (rzadziej 3 cyfry i litera, a dla opon do samochodów dostawczych: 2 liczby oddzielone ukośnikiem i litera). 91H czyta się tak: te „laczki” udźwigną 2460 kilogramów (615 kg każdy z nich) i można na nich jechać maksymalnie 210 km/h. 91H same z siebie nic nie mówią i nie powiedzą. Zajrzyj na stronę dobrego sklepu oponiarskiego, aby odczytać, co dokładnie kryje się pod tymi liczbami i literami. Ale powinieneś pamiętać, że to jest ważny parametr i należy przed zakupem wiedzieć, jaki powinien być.

Jedyne ustępstwo od powyższej zasady jest przewidziane dla opon zimowych, gdzie prawo dopuszcza montaż opony z indeksem prędkości niższym o jeden niż zalecany przez producenta. Indeks prędkości niesie ze sobą kilka istotnych cech opony – im jest wyższy, tym opona jest bardziej twarda i lepiej znosi przyspieszanie. Możliwe, że na oponie z  indeksem H (210 km/h) można jeździć Porsche nie przekraczając tych 210 km/h, ale guma nie wytrzyma mocnego przyśpieszania i hamowania i szybko się zużyje. Najwyższym indeksem prędkości jest W (300 km/h) oraz ZR – bez ograniczeń.

Oznaczenie opon XL i C (Wzmocnienie)

Wzmocnienie opony to nic innego jak podniesienie jej nośności. Większa nośność – opona więcej udźwignie. Niestety słowo wzmocnienie jest dosyć mylące i nie raz zdarza się, że kierowca traktuje taką oponę jako bardziej odporną na uszkodzenia mechaniczne, a to nieprawda. Opona oznaczona jako XL czyli Extra Load jest w stanie unieść nieco więcej kilogramów. Wraz z pojawieniem się znacznika XL na oponie zmienia się też jej indeks nośności na wyższy.

W oponach do samochodów dostawczych częściej stosuje się znacznik „C”, który oznacza podniesienie nośności o większą wartość niż XL. Nie podam tutaj dokładnej wartości, dlatego że jest ona zależna od rozmiaru opony.

Opona bezdętkowa (tubeless)

Na boku znajdziesz na przykład „Tubeless”. Na prawie każdej oponie. Wskazuje ono na to, że jest ona bezdętkowa. Trochę nie na czasie ta informacja. Ze wszystkich znanych mi modeli opon do pojazdów osobowych może 10 jest dętkowych, a są to przecież bardzo nietypowe rozwiązania. Tak więc owa bezdętkowość to taki fakt bez znaczenia. Bez znaczenia, ponieważ nie ma innej możliwości.

Maksymalne ciśnienie w oponie

O kwestii ciśnienia wypowiadaliśmy się już szerzej, tutaj powiem tylko, że na oponie jest dokładnie napisane jakie może być maksymalne ciśnienie wewnątrz. Maksymalne ma się nijak do zalecanego.

Data produkcji opony (DOT) i miejsce jej produkcji

Na boku opony znajdziesz też tak popularny ostatnimi czasy numer DOT. Wiesz, co to takiego? Jeżeli sądzisz, że wiesz, to napisz na kartce i sprawdź, czy mamy to samo. „Department of Transportation” – właśnie od tego pochodzi „DOT”. Jest to więc numer seryjny opony wymagany przez amerykańskie Ministerstwo Transportu. Ważne? Absolutnie nie. Ale częścią 12-znakowego numeru DOT jest przybliżona data produkcji. 4 ostatnie cyfry tego kodu wskazują na tydzień (dwie pierwsze) i rok (dwie ostatnie) produkcji danej opony. W innym miejscu znajdziesz (zapisany równie małą czcionką) kraj produkcji. Zapisują go zawsze po angielsku (choćby opona była z Chin czy z Brazylii).

Szukaj więc „Made in France” albo „Engineered in Germany”. W przypadku pokazanym na zdjęciu opona została wyprodukowana w 2 tygodniu 2015 roku we Francji. Jeżeli zastanawiacie się jak odczytać datę produkcji opony to wystarczy znaleźć ww. napisy, często jest tak, że z jednej strony opony jest data produkcji a z drugiej kraj pochodzenia. Jednocześnie uczulam – oznaczenia opon samochodowych takie jak data produkcji czy kraj produkcji nic nie mówią o przydatności opony do użycia. Nawet trzyletnia nadaje się do użytku, pod warunkiem, że posiada odpowiedni znaczek E, czyli dopuszczenie do ruchu na terenie kraju. O dacie produkcji napiszemy niedługo całkowicie odrębny artykuł, jest to temat wywołujący gwałtowne dyskusje.

Homologacja (opony dedykowane do danego auta)

Inne oznaczenia opon samochodowych to na przykład „homologacje”. Ująłem to w cudzysłów, bo to zazwyczaj żadna homologacja, ale taką nazwę przyjęło. Już tłumaczę, co to.

Masz BMW? Możliwe więc, że na Twoich oponach gdzieś przy nazwie modelu jest gwiazdka. Taka typowa, pięcioramienna gwiazdka. Jeżeli tak, to możesz cieszyć się gumami zalecanymi do BMW. A może doszukałeś się oznaczenia „MO”? W takim razie jesteś zapewne szczęśliwym posiadaczem Mercedesa i opon właśnie do niego.

Tak zwanych homologacji jest kilkadziesiąt. Funkcjonują już dla prawie każdej znanej w Europie marki samochodów. Oznaczenia mają różne, czasami coś mówiące (MO = Mercedes Only lub Mercedes Original), mało mówiące (* = BMW) albo nic nie mówiące (N0 = Nissan? Nie. Porsche). Dlaczego tak naprawdę nie są homologacjami? Ponieważ homologacja do pewna zgoda, jaką może uzyskać produkt, by zostać dopuszczonym do eksploatacji w określonych warunkach. Dla opon homologacja to ich dopuszczenie do użytku w Europie (niektóre gumy produkowane na innych kontynentach mogą nie mieć homologacji europejskiej, czyli nie można ich zgodnie z prawem użytkować w Europie). Ale nie gwiazdka czy MO, VW bądź cokolwiek innego. To tak naprawdę „zalecenie”: masz BMW? To kup sobie opony z „homologacją” do BMW, a będą się sprawować lepiej niż standardowe.

Czy dostrzegasz w tym haczyk? Nie? Dobrze, bo go nie ma. A może jakiś bezsens? Tak? To dobrze, bo jest. Gdzie? Ile znasz homologacji do BMW? Jedną? Czyli gwiazdkę? Bardzo dobrze. Ja znam trzy: gwiazdka, A* i A1. A ile znasz modeli BMW? Dziesięć? Dwadzieścia? Więcej? I naprawdę taka homologowana opona jest równie dobra dla każdego modelu BMW? Ciekawe… A co dokładnie dobrego robi takie ogumienie? Poprawia właściwości opony? A jakie właściwości? Ścieralność? Drogę hamowania? Hałas? Nie wiadomo? Hmm… Oznaczenia opon samochodowych niestety nie są standaryzowane i dosyć często zdarzają się niedopowiedzenia czy właśnie takie nielogiczne rozwiązania.

A czy wiadomo chociaż, co się stanie, gdy zamontuję do Mercedesa oponę z gwiazdką? Nic złego. Producenci przekonują, że opona będzie zachowywać się standardowo, gdyż ponadstandardowo zadziała tylko dla BMW. No to chociaż jedną rzecz wiadomo.

I jeszcze coś: napisałem wyżej, że homologacja to „zazwyczaj żadna homologacja”. Czemu „zazwyczaj”? Oznaczenie opon samochodowych N0, N1, N2, N3 i N4 to obecnie istniejące homologacje do Porsche. Porsche jest jednym z tych samochodów, który wymaga ogumienia zaprojektowanego do tej właśnie marki. Jeżeli założysz ogumienie bez N-cokolwiek do Twojej Carrery, to możesz oczekiwać dużych rozczarować w razie problemów z ogumieniem (czy ogólnie z kondycją samochodu, gdy wynikać będzie ona ze stanu opon). Niestety nie wiadomo, do których samochodów „homologacja” jest wymagana, a do których jest mile widziana. Zakłada się, że do tych luksusowych, jak Ferrari, Lamborghini, Porsche, Aston Martin czy Jaguar jest wymagana. A do Lexusa? Infiniti?

Dopuszczenie do użytku (homologacja właściwa)

Symbol E oznacza, że opona została dopuszczona do ruchu na terenie Europy. Cyfra występująca po literze E oznacza kraj, który wystawił taką homologację (po tym parametrze można też poznać kraj produkcji opony). Generalnie opona wyprodukowana w Unii Europejskiej i posiadająca homologację jednego z krajów członkowskich jest dopuszczona do ruchu na terenie całej Unii. Niekiedy opony posiadają dwie homologacje, druga jest na rynek amerykański.

Inside/outside

Na oponach asymetrycznych jest wyraźnie napisane jak ją założyć. Założenie jej odwrotnie może skutkować fatalnym zachowaniem na jezdni i jest po prostu niebezpieczne. Dlatego stronę opisaną jako Outside zawsze montujemy na zewnątrz samochodu. Powyższe oznaczenie nie występuje na oponach symetrycznych, gdzie sposób montażu nie ma znaczenia.

Run on flat

O oponach run on flat, czyli do jazdy bez ciśnienia napisaliśmy już sporo. Po listę możliwych oznaczeń zapraszam do artykułu o runflat.

Wskaźnik zużycia opony (TWI)

Ostatnie oznaczenie opon samochodowych, które powinieneś znać, nazywa się tak: wskaźnik TWI. Po ludzku: wskaźnik zużycia bieżnika, czyli coś, co podpowiada, że opona jest łysa albo nie. Na ogół w tak zwanych rowkach bieżnika (zagłębieniach, kanalikach) są takie wypustki, takie mostki, które wystają ponad rowek, ale są niższe niż klocek bieżnika. To miejsce, gdzie przykłada się miernik głębokości. A z boku opony, przy bieżniku, powinieneś natrafić na graficzne ukazanie faktu, że w tym miejscu znajduje się ów garb.

Dawniej były to po prostu 3 litery: TWI. Dziś może to być cokolwiek: płatek śniegu czy mała ikonka rekina. W dalszym ciągu jest to ten sam TWI i w dalszym ciągu mówi: tak, tu tutaj znajdziesz garb na bieżniku. Jeżeli masz głębokościomierz, to przyłóż to właśnie tu. Jeśli go nie masz, to sprawdź, czy już ścierasz ten garb. Jeśli ścierasz, to bieżnik Twojej opony ma mniej niż 1,6 milimetra głębokości, a więc masz łysą oponę – idź do sklepu i kup nową, bo łamiesz prawo i narażasz życie. A jeśli nie ścierasz tego garbu, to nie ma strachu.

Czasami ze znacznikiem TWI powiązana jest gwarancja. Koncern Michelin daje gwarancję na opony do momentu ich zużycia, czyli starcia bieżnika do wskaźnika TWI. Oznaczenia opon samochodowych takie jak TWI wprawdzie pokazują, kiedy na danej oponie jeździć już nie można, ale nic nie zastąpi zdrowego rozsądku. Głębokość bieżnika w okolicy 3 mm też nie gwarantuje dobrego zachowania opony w trudnych warunkach.

Oznaczenia opon samochodowych – podsumowanie

Sporo? Tak, sporo. A wiesz, jak daleko do wyczerpania tematu: oznaczenia opon samochodowych? Bardzo daleko. Poruszyliśmy mniej niż 10% z nich. Na szczęście reszta nigdy nie będzie Cię dotyczyć, o ile potrzebujesz ogumienia do samochodu osobowego.
Potrzebujesz wiedzieć więcej? Czytaj inne nasze artykuły.

Artykuł powstał przy współpracy:

Piotr Tomilicz (3 Posts)

Lepiej jest wiedzieć niż nie wiedzieć. Hołduję tej zasadzie i z przyjemnością uczę się nowych rzeczy o oponach. I z jeszcze większą frajdą dzielę się tą wiedzą. Doradzam i odradzam, sprawiam, że Twoje opony służą Ci lepiej, dłużej, a Ty cieszysz się nimi. Odczaruję dla Ciebie opony, sprawię, że wybierzesz najlepiej dla siebie. Czytaj i zadawaj pytania, a zyskasz.